Bo

De afgelopen dagen hebben we in Bo doorgebracht. Bo is een groene, schone, stad ten oosten van Freetown. Hoewel het de twee-na grootste stad van Sierra Leone is, oogt Bo als een dorp.
De weg van Freetown naar Bo is niet erg lang, misschien 300 kilometer. Toch ben je al snel 5 uur onderweg. De drukte in de Eastern Part van Freetown zorgt ervoor dat het wel 1,5 uur duurt voordat je de stad uit bent. Halverwege de route, net na het plaatsje Mile 91, wordt de weg slechter en moet de chauffeur zijn snelheid aanpassen. Toch is de weg zelden zo goed geweest, zeggen onze medepassagiers. Het is dry season; op een paar plassen na is de weg droog en effen. Ook zijn de Italianen bezig nieuw asfalt aan te brengen.

In Bo hebben we de jongeren bezocht die deelnemen aan het jongerenproject van de Christian Brothers. Zij volgen trainingen in basic education en kunnen vervolgens stage lopen bij kleine bedrijfjes in en om de stad. Ook jongeren die vanuit Nederland terugkeren naar Sierra Leone kunnen hieraan meedoen. Zowel in Bo als in Freetown.
We hebben met de jongeren gepraat over hun achtergrond, interesses en stage-ervaringen. Ze zijn allemaal heel enthousiast. Een van de meisjes werkt in een autogarage. Een ander bij een Honda bedrijfje dat motorfietsen repareert. Ze zijn allebei inmiddels experts en de trots van de garages. De klanten brengen hun voertuig het liefste bij hen. Anderen lopen stage bij kapsalons, in de metaalbewerking, in de bouw of leren kleding maken.
Nadat de jongeren hun stage met succes hebben afgerond, krijgen ze een start-up kit. In deze kit zitten materialen die ze kunnen gebruiken om zelf een klein winkeltje op te zetten. De Christian Brothers helpen hen met het zoeken naar een geschikte, betaalbare ruimte en komen regelmatig langs om te zien hoe het gaat.
Andere jongeren krijgen een baan aangeboden bij hun stagebegeleiders. Dat is bijvoorbeeld gebeurd in het bouw-project. De baas was erg tevreden over zijn leerlingen en wil ze graag in dienst nemen.
We hebben een hoop geleerd van de verhalen van de jongeren en hun begeleiders en zullen ons bezoek aan Bo de komende week met de jongeren in Freetown bespreken.

Donkere nachten

In Freetown is geen electriciteit. Nou ja, bijna geen electriciteit. Slechts enkele wijken hebben een paar uur stroom per dag. Daar wonen de mensen met een belangrijke positie.
De andere Freetowners moeten het met generatoren doen. Die draaien overdag op volle toeren. Overal in de stad hoor je het gebrom van machines en ruik je de uitstoot van brandstof.
Omdat lang niet iedereen dat kan betalen, is een groot deel van Freetown pikdonker ’s nachts. Dat is levengevaarlijk voor mensen als ik die gewend zijn aan de verlichting van de Nederlandse straten. Mijn ogen willen nog niet wennen aan het donker. Op de weg naar het guesthouse ben ik al een aantal keer gestruikeld. Ook zitten er hele dikke kikkers die vlak voor je voeten opeens wegspringen. De jongeren die hier al weer een tijdje zijn, zeggen dat het vanzelf went. Maar er wordt vooral gelachen om de gekke manier van lopen die wij, blind en bang voor kikkers zijnde, hebben.

Try before you die

Toen de Christian Brothers me vertelden dat we hun projecten in Freetown op een motorfiets zouden gaan bekijken, was ik blij! Wat een avontuur, ik had nog nooit op een motor gezeten! Dat Freetown levensgevaarlijk is op een motor, realiseerde ik me pas toen ik achterop zat en door de stad reed. De motorrijders hier trekken zich niets aan van het andere verkeer en zigzaggen door de auto’s, vrachtwagens en voetgangers heen. Ze halen links en rechts in, toeteren tegen alles en iedereen en nemen routes die zo smal zijn, dat je continu moet opletten of je benen niet te veel uitsteken en je je misschien bezeert. Op de stukken waar het rustiger is, voeren ze de snelheid al snel op naar 70 km per uur.
Ook bleek ik een attractie te zijn voor de mensen op de straat. Een buitenlander die op een motor zit! En dan ook nog een vrouw, die een kop groter is dan de bestuurder en haar rok tot boven haar knieen heeft moeten optrekken!
Ik was blij en opgelucht toen we aan het eind van de dag weer veilig en heel voor het kantoor van de Christian Brothers stonden. Helemaal zwart van het stof en rood van de zon. Maar... wel ge-tried!

Gezelschap uit Nederland

Afgelopen maandag is Godefroid van Cordaid/ Maatwerk aangekomen!

Hij zal afspraken met de partner maken over de begeleiding van terugkeerders en de planning voor de komende maanden. Uiteraard willen de jongeren hem ook graag ontmoeten.

Zondagochtend

In Sierra Leone is naar schatting 30% van de bevolking Christen. Op zondag hijst iedereen zich in zijn netste pak en mooiste jurk om naar de kerk te gaan. Brother Augustine nodigde me uit om met hem mee te gaan naar de St. Edwards Chapel. Het zou een bijzondere bijeenkomst worden, omdat er in de dienst ook stilgestaan zou worden bij Thanksgiving, diverse verjaardagen en een huwelijk. Het beloofde een feestelijke dienst te worden.

We stapten een volle, vrolijk gekleurde kerk binnen en werden toegezongen door het kerkkoor. Het leek erg op de kerkdiensten zoals je die ook in Nederland hebt, totdat het moment aanbrak om kado’s te overhandigen aan de kerkgemeenschap. Verschillende groepen stapten een voor een naar voren om allerlei producten te overhandigen aan de priester en de voorzitter van de kerkelijke raad. Olie, lucifers, frisdrank, wc-papier, wijn: allerlei kado’s werden naar het altaar gedragen.
Als laatste kwamen de Nigerianen, die sinds kort een groot deel van de kerk vullen. Zij verrasten iedereen door niet alleen heel veel etenswaren mee te brengen, maar ook drie ventilatoren, 15 zakken cement en ... twee geiten! “Hier kan niemand tegen op!”, riep de man die naast mij zat. “Those Nigerians know how to celebrate Thanksgiving.”
Er volgde een staande ovatie en een groot feest in de tuin van de kerk, met drankjes, fufu en swingende muziek.

Je leven opbouwen in Freetown

De afgelopen week heb ik diverse terugkeerders gesproken. En hun verhalen zijn me niet in de koude kleren gaan zitten. De jongens die bij me aan tafel schoven vertelden me treurige verhalen. Vrijwel allemaal missen ze Nederland. Of meer specifiek; Amsterdam, het voetbalteam, hun gastouders, hun vrienden, de schone straten.De lijst is lang...
Sommigen denken elke minuut van de dag aan Nederland, al zijn ze soms al anderhalf jaar terug. Het oppakken van hun leven in Freetown valt niet mee. De jongeren wonen bij vrienden of derdegraads familie in huis. En onze kamertjes op driehoog-achter zijn een luxe vergeleken met de huizen waar deze jongens wonen. Ze hebben geen electriciteit, geen stromend water en delen de kamer soms met 2 tot 3 anderen.
Ook het vinden van werk blijkt niet gemakkelijk. De algemene werkgelegenheid in Sierra Leone is slecht, maar de jongeren die zijn teruggekomen lopen ook tegen vooroordelen aan. Werkgevers vertrouwen hen niet. Waarom zou een jongen die 5 jaar in Europa heeft gezeten interesse hebben in een baan als bewaker, waarmee hij maar 100 dollar per maand verdient?

Niet alleen werkgevers hebben onbegrip voor de situatie van terukeerders. Ook familieleden bezorgen de jongeren soms hoofdpijn. Verre ooms en tantes duiken ineens op, met het dringende verzoek of de jongeren willen bijdragen aan de operatie van mevrouw X of de opleiding van meneer Y. Sommige jongeren willen het familiaire netwerk onderhouden en hebben hun terugkeervergoeding hiervoor gebruikt. Maar anderen besluiten afstand te nemen van hun familie omdat ze niet aan de verwachtingen kunnen voldoen.
En dan loop je rond in een stad waar iedereen droomt van een toekomst in Europa. Hoe moet je dan uitleggen dat je heel erg veel heimwee hebt naar Nederland, maar bang was gek te worden vanwege de asielprocedure of een verblijf in vreemdelingenbewaring en daarom bent teruggekomen?

Toch is er ook goed nieuws. Er zijn leuke meiden geschaakt, er is een baby geboren, en een van de jongeren heeft zijn moeder teruggevonden. Ook gaat het verhaal rond dat een dame die uit Nederland is teruggekeerd met succes een guesthouse heeft opgezet. Sommige jongeren zijn zover dat ze de situatie accepteren en wat rust hebben gevonden. Ze zijn dan ook klaar om actie te ondernemen en blijken over veel kwaliteiten en talenten te beschikken, maar hebben een zetje in de rug nodig. Samen met de Christian Brothers zullen we proberen een start te maken. Op de agenda staan het opstellen van CV’s, het organiseren van groepsbijeenkomsten en het maken van persoonlijke actieplannen.
Daarnaast willen de jongeren dat hun verhaal Nederland bereikt. Niet alleen om hun problemen kenbaar te maken, maar ook om jongeren in Nederland te stimuleren mee te denken. Over de uitdagingen die je als terugkeerder te wachten staan, en over het eenzijdige beeld dat hier bij jongeren leeft dat Europa de place of milk and honey is.

Rood

In Sierra Leone heb je diverse telecombedrijven die mobiele netwerken aanbieden, zoals Comium en Africel. Maar Celtel steekt er met kop en schouders bovenuit. En dan vooral vanwege de grote hoeveelheid reclame die ze maken. Overal in de stad kom je posters, bill boards en geverfde gevels tegen.
Celtel profileert zich ook op het maatschappelijke vlak en schrijft wedstijden uit waarmee mensen geld kunnen winnen, een volledig ingericht huis of een poda poda (mini-bus). Daarnaast stelt ze geld ter beschikking om delen van de stad op te knappen, zoals bijvoorbeeld het Victoria Park (zie foto). Ik heb eens rond gevraagd wat men van al dat rood vindt. Vrijwel niemand stoort zich aan de Celtel-kleuren. De meesten zeggen dat ze blij zijn dan Celtel investeert. De overheid heeft hiervoor namelijk niet altijd de middelen. Slechts één bezorgde meneer merkt op dat hij hoopt dat Freetown niet zal veranderen in een rode stad.

miljonair

Gisteren heb ik bij de bank geld gewisseld, zodat ik een aantal betalingen kan doen. Tot mijn grote verrassing werd ik miljonair!

Mijn portemonnee kan nu niet meer dicht!

Maar je hebt hier wel wat duizendjes nodig. Een fles water kost 5000 leones; voor 500 units Comin beltegoed ben je 15.000 leones kwijt; en een ritje met de poda poda maakt je 700 leones armer. Het zal dus niet heel lang duren, mijn rijkdom....

De eerste dag

Na een kennismaking met de partner van Cordaid, de Christian Brothers, nam Mamoud mij mee de stad in voor een city tour. Eindelijk kon ik Freetown zien bij daglicht. Wat een fascinerende stad! Over al mensen, kleurige winkeltjes, motor bikes, poda poda's, bomen... Wel zijn er veel files, en duurt het soms eeuwig, voordat je met de auto je bestemming kunt bereiken. Je kunt beter lopen of een motor bike vragen je een lift te geven.

Mamoud is inmiddels al helemaal ingeburgerd en blijkt een goede chauffeur en gids te zijn. Met veel getoeter reed hij door het drukke verkeer en liet me het National Museum zien, en ook het State House, Siaka Stevens Street en de beroemde Cotton Tree.

's Avonds hebben we nog een biertje gedronken aan het strand om af te koelen van de hitte. Want het is nog steeds tropisch warm!

De wereld is klein...

Wie kom ik vandaag tegen, net buiten het centrum van Freetown? Jonathan Bundu, de producent van diverse Sierra Leoonse films en gast op het Africa in the Picture Film Festival.
Toen hij in september in Amsterdam was, hebben de leden van JOS uitgebreid met hem gesproken. We spreken af elkaar snel te ontmoeten om verder te praten over JOS in the picture.
Is Freetown eigenlijk een dorp, net als Amsterdam?!

Geland!

Freetown! Eindelijk ben ik in de stad en in het land waar we bij SAMAH de afgelopen jaren zoveel over gehoord en gelezen hebben.
In het vliegtuig was het een vrolijke boel. Er reisde een oude dame mee, die met haar wandelstok gevaarlijk om zich heen zwaaide en het cabinepersoneel commandeerde. Haar vriendin besloot om een enorme tas op haar hoofd te dragen, waardoor ze klem kwam te zitten in het gangpad van het vliegtuig. Later stapten er ook drie bloedmooie meisjes uit Abidjan in, die zich als queens gedroegen, maar gingen gillen en hyperventileren toen er turbulentie ontstond. Ook vlogen we over Guinee, en Conakry: dat andere land waar we bij SAMAH inmiddels veel over weten. Jammer genoeg hingen er wolken boven de stad en kon ik niets zien.
Op het vliegveld stond een stralende Mamoud ons op te wachten. Wat fijn om hem weer te zien! Het vliegveld van Freetown ligt op een schiereiland, Lungi. De kortste route naar de stad is met een oude helikopter. Dat is niet alleen duur, maar ook doodeng! Daarom gingen wij liever via het water, met een van de veerboten. Deze boten hebben een soort VIP-ruimte (first class), waar je voor een paar extra dollars naar Nigeriaanse films kunt kijken en een Star-biertje kunt drinken.
Na drie kwartier varen in het duister van de avond, bereikten we de kade, waar mensen met hun spulletjes ons opwachtten, in de hoop nog wat laatste Leones te verdienen voordat ze naar huis gingen.
Freetown leeft, in ieder geval ’s avonds.

Overal zijn mensen op straat en branden kleine petroleum-lichtjes. Misschien is het de enorme hitte die mensen uit hun huizen drijft? Want jongens, wat is het hier warm! Mijn winterjas heb ik voorlopig niet nodig!
Mamoud en ik hebben wat gegeten in het guesthouse waar ik de komende tijd verblijf, en elkaar bijgepraat over alle ontwikkelingen van de afgelopen twee maanden.
Morgen gaan we aan de slag en de stad bekijken. Ik ben benieuwd!

Nieuws uit Freetown

Inmiddels zit Mamoud al weer 2 maanden in Freetown. "Er is veel werk aan de winkel", vertelt hij. "De organisatie waar ik voor werk heeft een groot project lopen in Kabala, waarvoor ik aan de slag moet. Ook zijn we druk bezig met het schrijven van aanvragen voor nieuwe initiatieven. De sfeer op het kantoor is zeer goed en iedereen is blij dat ik er ben. In de aanloop naar de verkiezingen was iedereen wel gespannen en was het soms moeilijk om je op het werk te concentreren".
Mamoud heeft, samen met een Nederlandse studente, ook al een aantal terugkeerders gesproken over hun situatie in Sierra Leone. "Sommige jongens hebben het niet makkelijk. Een baan vinden kost tijd en gaat niet vanzelf. Maar je hebt wel geld nodig om rond te komen. Als dat er niet is, is elke dag een uitdaging." Mamoud en de studente zien wel mogelijkheden voor SAMAH om ondersteuning te bieden. Adimka van SAMAH reist deze maand naar Sierra Leone om samen met Mamoud en Cordaid hier verdere invulling aan te geven.

Praten over de VN en op de foto met Lorna Kiplagat

Meepraten over oorlog, armoede en ziekte in de wereld met 2400 andere Nederlandse jongeren? Dat hebben de leden van JOS gedaan tijdens de jaarlijkse Nacht van de VN in Amsterdam. Naast workshops, debatten, muziek en theater, was er ook een prijs voor Lorna Kiplagat. Deze wereldrecordhoudster op de halve marathon won de Milleniumschoen Award 2007 voor de meisjesschool die samen met haar man in Kenia heeft opgericht. Natuurlijk wilden de jongens van JOS wel even met haar op de foto!

JOS op het Africa in the Picture Film Festival

In september bezochten leden van JOS het Africa in the Picture Film Festival. Dit jaar besteedde het festival extra aandacht aan Sierra Leone met onder andere de film Ezra. In deze film probeert de jonge kindsoldaat Ezra zijn leven op te pakken na de verschrikkelijke burgeroorlog.
Ook werd er een aantal korte films van filmmaker Jonathan Bundu getoond. JOS heeft contact gelegd met Bundu (zie foto, midden), die aanwezig was bij het festival en gesproken over de mogelijkheid om samen met hem een filmproject te starten. Het ethousiasme was groot, dus wie weet: Volgend jaar JOS in the Picture?!?!

watz up mamoud

hey man how r u there in freetown i guess fine, long time not hearing from you just check to see how you doing. And how are the pressure hope u managing, did tupac try to contact u? how r the people did you try to reach or contact some young people who have return if so what is there reaction.

yo man am ganna go but keep your head up and do your thing from saidu

Het nieuwe boek van Ishmael Beah

Ishmael Beah is geboren in Sierra Leone. Toen hij 12 jaar oud was, werd Sierra Leone getroffen door een bloedige burgeroorlog. Nog geen jaar later verloor hij zijn hele familie bij een rebellenaanval op zijn dorp. Zelf werd hij gedwongen als soldaat aan de burgeroorlog deel te nemen, drie jaar lang. Hij kon aan die hel ontsnappen doordat hij in 1996 werd opgenomen in een VN-ontwapeningsprogramma voor deze regio.
Zijn verhaal heeft hij beschreven in A long way gone.


Je kunt het boek van Ishmael met korting kopen via Warchild!

Sierra Leone kiest onbekende tot president

Niemand weet waar de nieuwe president van Sierra Leone voor staat: Ernest Koroma is tot president gekozen op een golf van protest tegen de regerende partij.

In een populaire zomerhit wordt hij aangeduid als ‘de man met het grijze haar’. Degenen die hem hebben ontmoet, vinden hem een heer, een vriendelijk en voorkomend iemand die zich ondanks zijn rijkdom niet verheven lijkt te voelen boven de gewone man. Maar over de nieuwe president is verder weinig meer bekend dan dat. „Niemand weet veel over Ernest”, zei een vooraanstaand lid van zijn partij vorige maand tegen deze krant. „En niemand weet waar hij precies voor staat.” Zijn leeftijd – met 53 jaar wordt hij gezien als jong en fris – was in de ogen van veel jeugdige kiezers zijn beste eigenschap.

Lees de rest van dit bericht op de website van NRC

Mamoud vertrekt op 3 september 2007 vanaf schiphol

Mamoud is op maandag 3 september 2007 vertrokken naar Sierra Leone. Hij werd uitgezwaaid door Adimka Uzozie en Nicole van der Spek van SAMAH. Met een tas voor cadeau's verdween hij lachend achter de douane.

Op het laatste moment vertelde hij nog dat zijn aangeschafte tweedehands mercedesauto hem een paar dagen later zou volgen.....